België is een land waar de wetgever het status quo te allen tijde probeert te handhaven. Ze heeft de instellingen, maar voornamelijk de Franstalige voorrechten, vergrendeld. Sommige  van deze grendels zijn berucht en kent iedereen (de alarmbel, de belangenconflicten, …). Maar er zijn er ook die de Vlaming minder goed kent, zoals de taalparitaire samenstelling van de ministerraad en andere organen, de procedure tot herziening van de Grondwet, etc. In hun #Grendelboek analyseren én ontgrendelen Vuye en Wouters deze legistieke struikelblokken.

Drie vragen

1Eerste vraag: vanwaar komen die grendels? Het antwoord is soms verrassend. Sommige grendels zijn er gekomen om de Vlamingen te beschermen, wat niet belet dat ze in het huidige politieke landschap alleen nog Franstalige belangen dienen. Typevoorbeeld van dergelijke grendel is de taalparitaire samenstelling van de ministerraad. Andere grendels zijn er gekomen als Vlaamse eis bij een staatshervorming. Nadien worden ze verkocht aan de publieke opinie als een grote Vlaamse overwinning, terwijl het gaat om een smadelijke nederlaag. Het beroemde artikel 35 is zo’n grendel. Hetzelfde geldt voor de constitutieve autonomie. Sommige grendels zijn dus ‘made in Flanders’. En wat we zelf doen, doen we beter: net dit zijn twee supergrendels. Dan zijn er nog de grendels die in oorsprong geen grendel waren, maar die het nadien zijn geworden. De alarmbel is een dergelijke grendel. Sterker nog, de alarmbel is een supergrendel geworden met de steun van twee Vlaams-nationalistische partijen: de Volksunie en het Vlaams Blok. Soms doen de Vlamingen zichzelf de das om.

2Tweede vraag: hoe werken de grendels? Het antwoord op deze vraag is vaak ontluisterend. Wanneer het gaat om Vlaamse verzuchtingen, dan blijven de grendels gesloten. Gaat het om het dienen van Franstalige belangen, dan gaan de grendels open. Een voorbeeld hiervan is de manier waarop de regering-Di Rupo de zesde staatshervorming heeft gerealiseerd door eventjes de grendel van de herzieningsprocedure van de Grondwet opzij te schuiven. De ‘truc’ met artikel 195.

3Derde vraag: kunnen we de grendels ontgrendelen? Antwoord: ja, het kan. We tonen het ook aan, grendel per grendel. Meer nog, men heeft het in het verleden al gedaan. We verwijzen telkenmale naar die precedenten. Wat gisteren kon, dat moet vandaag toch ook kunnen?

U kan het #Grendelboek bestellen op de website van Doorbraak Boeken.

Bekijk hier enkele reacties op het #Grendelboek in de pers. Het boek werd in 2017 bekroond met de Flor Grammensprijs.