Staatssecretaris Francken (N-VA) wil het migratiepact van Marrakesh plots niet meer ondertekenen. Stoer, maar het is een leugen. We zijn dat stadium al lang voorbij: in Marrakesh wordt gestemd, niet getekend. “Zelfs al stemt u tegen, zal u nog altijd in de minderheid worden gesteld … omdat u gedurende twee jaar het dossier niet hebt gevolgd”, zegt Hendrik Vuye in de Kamer. Hij is dus rijkelijk te laat.

Wat gebeurt er wanneer de minister van Buitenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) en de staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) vroegtijdig in een winterslaapje wegdommelen? “Dan dromen ze over Marrakesh. Het migratiepact zijn ze even uit het oog verloren. Gedurende twee jaar laten ze de tekst passeren. Dat is de realiteit”, zegt Hendrik Vuye in de Kamer.

Dan probeert men zich maar te redden door te zeggen dat het Global Compact for Migration – het migratiepact van Marrakesh – niet bindend is. “Klopt, alleen is die vraag juridisch niet pertinent”, zegt Vuye. “Wie op deze vraag focust, kent ofwel niets van de werking van mensenrechtenverdragen, of wil de mensen blaasjes wijsmaken. Ik vrees dat beide het geval zijn.”

Ook een niet-bindende tekst heeft immers rechtsgevolg. Hoe worden internationale verdragen zoals het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) en het VN-verdrag burgerrechten en politieke rechten geïnterpreteerd? Het Mensenrechtenhof (EHRM) hanteert in migratiedossiers nu al een ruime interpretatie van het verbod op onmenselijke of vernederende behandelingen. Wanneer het Mensenrechtenhof invulling moet geven aan het begrip ‘mensonterende behandeling’, dan zal het zich laten leiden door wat de landen zelf hebben beslist, bijvoorbeeld in een niet-bindend migratiepact.

Wanneer het Mensenrechtenhof invulling moet geven aan het begrip ‘mensonterende behandeling’, dan zal het zich laten leiden door wat de landen zelf hebben beslist, bijvoorbeeld in een niet-bindend migratiepact.

Wanneer die landen in een niet-bindend migratiepact schrijven dat het opsluiten van een illegaal met het oog op verwijdering van het grondgebied slechts een ‘allerlaatste redmiddel‘ is (objectief 13 van het migratiepact), “dan zal men niet verwonderd moeten zijn dat een rechter een opsluiting beoordeelt als mensonterend en in strijd met art. 3 EVRM”, zegt Vuye. Dit betekent dat je niet meer zal kunnen uitwijzen.

Voor de Verenigde Naties stelt premier Michel op 27 september dat het migratiepact ‘een hele stap vooruit’ en een ‘hefboom’ is. “Het is inderdaad een hefboom,” zegt Vuye, “maar dan een hefboom naar een ‘land zonder grens’, naar een ‘continent zonder grens’.

De leugen van Theo Francken: er wordt helemaal niets ondertekend te Marrakesh. Er wordt gestemd. Evident zullen landen als België in de minderheid worden gesteld. We zijn te laat.

1. De preambule stelt dat het migratiepact uitvoering geeft aan het VN-verdrag burgerrechten en politieke rechten. Het zal dus inderdaad dienen om een internationaal verdrag te interpreteren. Het staat er letterlijk. Maar de staatssecretaris heeft het niet gezien.
2. Uw regering heeft in mei, eveneens in Marrakesh, in het kader van de Euro-Afrikaanse top al een gelijkaardige verklaring goedgekeurd met dezelfde gevolgen als het migratiepact. En wie heeft die toen getekend? Jan Jambon en Theo Francken.
3. Nu is er ‘de bocht van Francken’: we gaan dat niet tekenen. “Wat stoer, wat een leugen, wat een dossierkennis!” zegt Vuye. “Er wordt niets ondertekend, dat stadium zijn we al voorbij. Lees de resolutie nr. 73/308 van de VN die de modaliteiten vastlegt: te Marrakesh wordt gestemd. Evident zullen landen als België in de minderheid worden gesteld omdat u gedurende twee jaar het dossier niet hebt gevolgd.”

Het enige positief punt is dat de premier nog overlegt met zijn Europese collega’s. Mogelijk kan hij op die manier de staatssecretaris opnieuw uit de penarie helpen. Een staatssecretaris die denkt dat hij nog moet tekenen terwijl we dat stadium al lang voorbij zijn …